اجزای ارتودنسی ثابت

اجزای تشکیل دهنده ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت، یکی از روش‌های پرکاربرد و رایج در ارتودنسی است. این روش برای ترتیب دادن و صاف کردن دندان‌ها و تراز کردن خط لبخند به‌منظور ایجاد یک صورت زیبا و لبخند جذاب استفاده می‌شود.

به‌طور کلی، وقتی ناهنجاری و نامنظمی فک و دندان فرد بیشتر است، یا وقتی فرد از سن بلوغ عبور کرده و فکش به اندازه کافی رشد کرده است، ارتودنسی ثابت به‌کار گرفته می‌شود.

بیشتر قطعات این دستگاه ارتودنسی از فلز ساخته شده‌اند و با استفاده از مواد چسبنده ویژه دندانپزشکی به دندان‌ها متصل می‌شوند.

بریس ارتودنسی

بریس ارتودنسی به هر ابزاری اطلاق می‌شود که به‌منظور تنظیم موقعیت فک، حرکت دادن و ثابت نگه داشتن دندان‌ها طراحی شده باشد. این ابزارها می‌توانند متحرک باشند یا به صورت دائمی و یا نیمه‌دائمی روی دندان‌ها قرار بگیرند.

براکت‌ها

براکت‌ها یا نگین‌های ارتودنسی، متداول‌ترین بخش دستگاه ارتودنسی هستند که اغلب از جنس فلزی ساخته می‌شوند و بر روی هر یک از دندان‌ها چسبانده می‌شوند. هرچند براکت‌ها یا نگین‌های ارتودنسی سرامیکی یا شفاف نیز وجود دارند، اما به دلیل محدودیت‌های آن‌ها در طول درمان ارتودنسی، معمولا توصیه نمی‌شود که توسط متخصصین ارتودنسی استفاده شوند؛ به‌دلیل احتمال شکستن یا سایش دندان‌های مقابل.

در واقع وظیفه اصلی براکت‌ها کشیدن و جابجایی دندان‌ها را است. آن‌ها به‌طور مستقیم روی دندان‌ها نصب می‌شوند و شکاف‌ها و سوراخ‌های کوچکی برای عبور آرچ‌وایرها (سیم‌های ارتودنسی) دارند.

بعضی از براکت‌ها همچنین قلاب‌هایی دارند که کش ارتودنسی به آن‌ها متصل می‌شود.

بندها

بندها، حلقه‌های فلزی هستند که به‌صورت معمول بر روی دندان‌های آسیاب (کوچک و بزرگ) که قرار است به آنها متصل شوند، قرار می‌گیرند.

این بندها در اندازه‌های مختلفی موجود هستند و متخصص ارتودنسی با توجه به اندازه دندان بیمار، بند مناسب را انتخاب و آن را دور دندان او قرار می‌دهد و سپس آن را تنگ‌تر می‌کند.

برای نگه‌داشتن بندها در جای خود، از نوعی چسب دندان استفاده می‌شود که هیچ‌گونه آسیبی به دندان‌ها نمی‌رساند و از پوسیدگی آن‌ها جلوگیری می‌کند. پس از قرار دادن بند، ارتودنتیست یک تکیه‌گاه یا لنگر ارتودنسی را در مقابل براکت نصب می‌کند تا به سایر دندان‌ها نیز فشار وارد شود.

بندهای فلزی ارتودنسی که بیشتر در نوجوانان استفاده می‌شوند، مانند حلقه ای دورتادور دندان‌های آسیای بزرگ را در بر می‌گیرند. نقش و عملکرد آن‌ها مشابه براکت‌های ارتودنسی است، اما استحکام بیشتری دارند و برای اتصال اجزای خارج دهانی دستگاه ارتودنسی یا پیچ سقف دهان (هایرکس) مناسب‌تر هستند.

معمولاً این بندها دارای اتصالات فلزی هستند که به آنها جوش داده شده و سیم ارتودنسی از داخل این اتصالات عبور می‌کند. در گذشته، این بندها از جنس استیل رنگ ثابت ساخته می‌شدند، اما امروزه براکت‌های سرامیکی به دلیل داشتن سطوح مختلف شفافیت، بسیار کمتر قابل رؤیت بوده و از طرفداران زیادی برخوردار هستند.

سیم ارتودنسی (آرچ وایر)

سیم اصلی ارتودنسی که به عنوان آرچ وایر هم شناخته می‌شود، به شکل انحنای خاص دهان ساخته می‌شود و به براکت‌های هر دندان متصل می‌شود. این سیم ارتودنسی فشار مداومی را به براکت‌ها و دندان‌ها اعمال می‌کند و به مرور زمان آن‌ها را به موقعیت اصلی‌شان بازمی‌گرداند.

طی دوره‌ی درمان، ممکن است بیمار نیاز به تعویض چند آرچ وایر داشته باشد که هر کدام اطراف دندان‌ها را به سمت موقعیت نهایی‌شان نزدیک‌تر می‌کنند.

گاهی اوقات برای حرکت دادن دندان‌ها، از کش‌های زنجیری شکل کوچکی به نام چین (Elastomeric Chain) نیز استفاده می‌شود.

سیم‌های مختلفی وجود دارند که بعضی از آن‌ها دارای حافظه هستند و می‌توانند توسط ارتودنتیست خم شده و پیچ بخورند تا درون شکاف براکت قرار بگیرند. پس از مدتی (معمولاً ۶ تا ۱۰ هفته) با بازگشت سیم‌ها به موقعیت حافظه‌شان، فشار ایجاد شده باعث حرکت دندان‌ها همراه با سیم می‌شود.

در هر جلسه پیشروی، سیم‌ها پیشرفت می‌کنند و سیم بعدی که نصب می‌شود ممکن است ضخیم‌تر و قوی‌تر از سیم قبلی باشد و فشار بیشتری را به دندانی که سیم قبلی را تا حدودی حرکت داده است، وارد کند که می‌تواند به بیمار حس سفت شدن دندان‌ها را القا کند.

کش ارتودنسی

در درمان ارتودنسی، به‌طور کلی از سه نوع کش استفاده می‌شود.

1. رابربند (الاستیک):

رابربندها یا کش‌های الاستیکی متحرک هستند. آنها به قلاب‌های براکت‌ها متصل شده و دندان‌های فک بالا و پایین را به یکدیگر متصل می‌کنند. فشار مداومی که به واسطه کشیده شدن رابربند ایجاد می‌شود، به حرکت دندان‌های فک بالا و پایین کمک می‌کند و مشکلات بیت را اصلاح می‌کند.

نحوه قرارگیری این کش‌ها به این صورت است که یک طرف آن به قلاب یکی از براکت‌های فک بالا بسته می‌شود، سپس طرف دیگر آن تا براکتی در فک پایین کشیده می‌شود و به قلاب آن بسته می‌شود.

2. اورینگ (o-ring)

اورینگ‌ها کش‌های گرد و کوچکی هستند که به دور براکت‌ها بسته می‌شوند تا سیم ارتودنسی (آرچ وایر) را درون شکاف هر براکت نگه‌دارند. این کش‌ها می‌توانند به‌صورت رنگی، نقره‌ای یا شفاف باشند که به سلیقه بیمار انتخاب می‌شوند. در هر جلسه تنظیم سیم‌های ارتودنسی، این اورینگ‌ها نیز تعویض می‌شوند.

3. جداکننده

جداکننده‌ها، کش‌های ریزی هستند که در میان دو دندان قرار می‌گیرند. این کش‌ها پس از مدتی، بین دندان‌ها فاصله‌ای ایجاد می‌کنند و امکان بستن بندها حول آنها فراهم می‌شود.

سیم لیگاچور

در حین درمان ارتودنسی، برخی دندان‌ها نیاز به اتصال با سیم‌های نازکی دارند. این سیم‌ها به صورت اصطلاحی به سیم لیگاچور شناخته می‌شوند و از جنس فولاد ضدزنگ تهیه می‌شوند. سیم‌های لیگاچور بسیار نرم و شکل‌پذیر هستند.

قلاب (هوک)

هوک ارتودنسی، قلابی فلزی است که از گوشه براکت بیرون زده می‌شود. برخی از هوک‌ها متحرک هستند، اما اکثر هوک‌ها جزئی از بدنه براکت‌ها می‌باشند. فنرهای مارپیچ یا الاستیک (رابربند) به این هوک‌ها متصل می‌شوند و امکان تنظیم فاصله یا تغییر همترازی استخوان‌های فک را فراهم می‌کنند.