ارتودنسی چیست؟

وسایل ارتودنسی دندان:

متخصصان ارتودنسی دندان به طور کلی از انواع مختلف وسایل استفاده می‌کنند. به طور کلی، این وسایل را می‌توان به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم کرد، که در ادامه به معرفی انواع وسایل ارتودنسی می‌پردازیم.

ابزارهای ثابت ارتودنسی (Fixed appliances):

این ابزارها از پرکاربردترین وسایلی هستند که در حوزه ارتودنسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. زمانی که تکمیل جزئیات و دقت در روند اجرای درمان امری اساسی است، متخصصان از این ابزارهای ثابت برای رفع ناهماهنگی‌های دندانی مراجعان خود بهره می‌برند.

ابزارهای بریس (Braces):

این ابزار ثابت شامل موارد زیر است:

بندها (bands)
براکت‌ها (brackets)
سیم‌ها (wires)

بندها به صورت حلقه‌هایی اغلب دور دندان‌ها قرار می‌گیرند و در اساسی عملکرد لنگر بریس دارند. این ابزارها با استفاده از مواد ویژه به دندان‌ها متصل می‌شوند. براکت‌ها به طور معمول در قسمت جلویی دندان‌ها استفاده می‌شوند، در حالی که سیم‌ها از داخل براکت‌ها عبور کرده و به بندها متصل می‌شوند. با تنظیم دقیق سیم‌ها، دندان‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند و در طول زمان به موقعیت مطلوب و مرتب شده در می‌آیند. 

افرادی که از این ابزارها برای تراز کردن دندان‌ها استفاده می‌کنند، باید به صورت منظم و ماهانه برای بررسی و تنظیم بریس به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند.

فضا نگهدارنده ثابت (Fixed-space maintainers)

در مورد کودکان، دندان‌های شیری تا سن خاصی در دندان حضور دارند. هنگامی که دندان شیری ریشه‌گیری می‌کند، ممکن است دندان‌های مجاور به سوی فضایی که خالی شده‌اند حرکت کنند و فضا برای دندان دائمی که قرار است جای خالی را پر کند، محدود شود. متخصص ارتودنسی از ابزار فضا نگهدارنده ثابت استفاده می‌کند تا فضای خالی را حفظ کرده و به دندان دائمی کمک کند تا به طور صحیح رشد کند و به موقعیت مناسبی برسد.

ابزار‌های جابه‌جایی‌پذیر فضا نگهدارنده (Removable space maintainers)

این نوع ابزارها گزینه‌ای مناسب برای جایگزینی فضا نگهدارنده‌های ثابت هستند و دارای قابلیت جابه‌جایی می‌باشند.

ابزارهای ویژه ثابت (Special fixed appliances):

این نوع ابزار می‌توانند به کنترل فشاری که از طرف زبان یا مکیدن انگشتان وارد می‌شود، کمک نمایند. این ابزارهای ویژه به خصوص در هنگام خوردن غذا ممکن است برای فرد استفاده کننده ناراحتی ایجاد کنند. به همین دلیل، تنها در صورت لزوم از آن‌ها استفاده می‌شود.

اکسپندر یا وسیع‌کننده کام (Palatal expander):

این ابزار به گونه‌ای طراحی شده است که قوس فک بالا را گسترده‌تر کند. اکسپندر شامل یک صفحه پلاستیکی با پیچ‌هایی می‌باشد که در کف یا سقف دهان قرار می‌گیرد. پیچ‌ها به مفاصل موجود در استخوان‌ها فشار می‌آورند و آنها را به سمت بیرون هدایت می‌کنند. در درمان ارتودنسی دندان، با استفاده از اکسپندر، مساحت و پهنای سقف دهان گسترش می‌یابد.

نگهدارنده‌ها (Retainers):

رتینرها معمولا پس از مراحل درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اغلب اتفاق می‌افتد که پس از انجام مراحل درمانی، دندان‌ها به عقب برگردند. از نگهدارنده‌های ارتودنسی به منظور جلوگیری از این وقوع استفاده می‌شود. به علاوه، پس از تصحیح وضعیت دندان‌ها، ممکن است از این ابزارها به منظور جلوگیری از مکیدن انگشتان کودکان نیز بهره گرفته شود.

به طور کلی، دو نوع رتینر یا نگهدارنده متحرک وجود دارند:

نگهدارنده و رتینر هاولی:

این نگهدارنده از مواد فلزی و اکریلیک تشکیل شده است. آکریلیک بر روی سقف دهان قرار می‌گیرد و سیمی به دندان‌های قدامی متصل می‌شود تا آنها را در موقعیت مورد نظر نگه دارد.

نوع دیگر رتینر از مواد پلاستیکی شفاف ساخته شده است:

 این نگهدارنده روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و شبیه به یک الاینر نامرئی مانند (Invisalign aligner) عمل می‌کند که از دید دیگران معمولاً قابل مشاهده نیست.

ابزار اسپلینت:

نوع دیگری از ابزار ارتودنسی به نام اسپلینت وجود دارد. این ابزار ممکن است در فک بالا یا پایین قرار گیرد و به بهبود بسته شدن صحیح و مناسب فک‌ها کمک می‌کند. اسپلینت‌ها معمولاً در درمان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) مورد استفاده قرار می‌گیرند. اختلال تمپورومندیبولار یا همان (TMJ) می‌تواند منجر به درد و اختلال در عضلاتی شود که مسئول حرکت فک‌ها هستند.