انواع ارتودنسی دندان و مقایسه ویژگی‌های هر کدام
ارتودنسی دندان یکی از مهم‌ترین روش‌های اصلاح ناهنجاری‌های فک و دندان است که با استفاده از ابزارهای مختلف، دندانها را در موقعیت صحیح خود قرار می‌دهد. روش‌های مختلف ارتودنسی با ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود ارائه می‌شوند. در این مقاله، انواع روش‌های ارتودنسی دندان را بررسی کرده و به مقایسه آن‌ها می‌پردازیم.
معرفی انواع ارتودنسی دندان:
- ارتودنسی نوع ثابت:
- ارتودنسی ثابت فلزی
- ارتودنسی سرامیکی
- ارتودنسی رنگی دندان
- ارتودنسی لینگوال
- ارتودنسی دیمون
- ارتودنسی نوع متحرک:
- ارتودنسی متحرک
- ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی ثابت فلزی
اولین نوع ارتودنسی که رایج‌ترین مدل استفاده شده در میان افراد است، ارتودنسی ثابت است.
در این مدل، براکت‌ها به‌طور ثابت و بدون حرکت بر روی دندانها فیکس می‌شوند و بیمار به هیچ عنوان نمی‌تواند براکت‌ها را خارج کرده یا جابجا کند. معمولاً درمان با این نوع ارتودنسی تا ۲ سال طول می‌کشد.
نکته مهمی که درباره این نوع ارتودنسی وجود دارد، رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان است. از آنجایی که این بریس‌ها بخش زیادی از سطح دندان را می‌پوشانند، در صورت تمیز نکردن و رعایت نکردن نکات بهداشتی، باکتری‌ها در اطراف آن تجمع کرده و به مرور زمان دندانها دچار پوسیدگی می‌شوند. گاهی اوقات نیز تغییر رنگ زیادی برای دندانها به وجود آمده که بسیار ناخوشایند است.
روش ارتودنسی ثابت فلزی
ارتودنسی ثابت خود دارای انواع مختلفی است که به نام‌های لینگوال، دیمون، فلزی و سرامیکی شناخته می‌شوند. مهم‌ترین مزیت‌های انواع ارتودنسی دندان ثابت این است که در این روش براکت‌ها کاملاً ثابت و بدون حرکت‌اند و بیمار نمی‌تواند آن‌ها را از دهان خارج کند. به همین دلیل درمان بسیار عالی و نتیجه‌بخش خواهد بود. دیگر مزیت این روش این است که نیازی به انجام فعالیت خاصی از سمت بیمار نیست. تنها کاری که فرد باید انجام دهد، رعایت نکات بهداشتی است.
مزایای ارتودنسی ثابت فلزی
- مقاومت و استحکام بالا
- بیشترین تأثیرگذاری در اصلاح ناهنجاری‌های شدید دندانی
- هزینه کمتر نسبت به برخی روش‌های جدیدتر
- عدم نیاز به همکاری بیمار برای کنترل درمان
- قابل استفاده برای افراد در تمامی سنین
معایب ارتودنسی ثابت فلزی
- ظاهر فلزی و عدم زیبایی
- مشخص بودن روی دندان
- دشواری رعایت بهداشت دهان و دندان
- تأثیر بر تکلم و مشکل در جویدن در حضور براکت‌های فلزی
- طولانی بودن دوره درمان
- اختلال در وضوح تصاویر در روند تصویربرداری رادیولوژی
2. ارتودنسی سرامیکی
ارتودنسی سرامیکی نوعی دیگر از انواع ارتودنسی است که برای افرادی که علاقه‌ای به استفاده از بریس‌های فلزی ندارند، مناسب است.
این روش با دیگر روش‌های ارتودنسی ممکن است تفاوت‌هایی در زمینه‌های مختلف مانند عملکرد، طول درمان، ظاهر و همچنین نحوه قرارگیری بریس‌ها داشته باشد. در این روش براکت‌ها از جنس سرامیک تهیه شده و بیشترین میزان شباهت را به دندان‌های طبیعی فرد دارند.
مزایای ارتودنسی سرامیکی
- شفاف بودن ارتودنسی
- امکان تغییر رنگ براکت‌ها دقیقا مشابه با دندان‌های طبیعی
- کمترین میزان آلرژی و حساسیت نسبت به جنس سرامیک
- بروز مشکلات کمتر در هنگام عکس‌برداری
- امکان درمان انواع مشکلات دندانی با براکت‌های سرامیکی
معایب ارتودنسی سرامیکی
- هزینه بالاتر نسبت به براکت‌های فلزی
- احتمال تغییر رنگ و لکه‌دار شدن براکت‌ها
- مسواک زدن دشوارتر به دلیل بزرگ بودن براکت‌ها
- مقاومت کمتر در مقایسه با براکت‌های فلزی
- مشکل در گفتار
- طول دوره درمان طولانی‌تر از ارتودنسی فلزی
3. ارتودنسی رنگی
در این نوع ارتودنسی از کش‌ها یا همان بریس‌های رنگی برای استحکام و شکل‌دهی مناسب به دندانها استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از نگین‌های رنگی بر روی ارتودنسی استفاده نمود.
در این مدل زمانی که فرد لبخند زده یا صحبت می‌کند، ظاهری جذاب و فانتزی با رنگ‌های مختلف دیده می‌شود.
معمولاً از این روش برای کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود و بزرگسالان کمتر به ارتودنسی رنگی علاقه دارند. انتخاب نوع رنگ نیز می‌تواند با توجه به سلیقه فرد و رنگ پوست او تعیین شود.
مزایای ارتودنسی رنگی
- انتخاب رنگ‌های متنوع و جذاب
- مناسب برای کودکان و نوجوانان
- عملکرد مشابه ارتودنسی فلزی
معایب ارتودنسی رنگی
- همچنان دارای ظاهر مشخص روی دندانها
- نیاز به مراقبت ویژه برای جلوگیری از تغییر رنگ کش‌های ارتودنسی
4. ارتودنسی لینگوال
ارتودنسی لینگوال که به آن ارتودنسی پشت دندان نیز گفته می‌شود، نوعی از ارتودنسی ثابت است که در پشت دندانها قرار می‌گیرد. این روش نیز برای برطرف کردن مشکلات و ناهنجاری‌های بسیار شدید مفید است.
تنها تفاوت آن با نوع ثابت و معمولی ارتودنسی این است که تمام لوازم مانند بریس، براکت و سیم‌ها در پشت دندانها قرار گرفته و قابل رویت نیستند.
مهم‌ترین مزیت این روش این است که افرادی که به دلیل ظاهر ناخوشایند ایجاد شده از درمان ارتودنسی دوری می‌کنند، می‌توانند از آن استفاده کنند.
همچنین در صورت طولانی شدن دوره درمان، بریس‌ها در معرض دید نبوده و راحت‌تر می‌توانید آن‌ها را تحمل کنید.
مزایای ارتودنسی لینگوال
- نامرئی بودن و عدم تأثیر بر ظاهر دندانها
- مناسب برای افرادی که نمی‌خواهند براکت‌های ارتودنسی دیده شوند
معایب ارتودنسی لینگوال
- هزینه بالاتر نسبت به روش‌های سنتی
- دشواری در تمیز کردن و رعایت بهداشت
- امکان تأثیر بر تکلم در روزهای اول
5. ارتودنسی دیمون
این روش نیز در دسته ارتودنسی‌های ثابت قرار دارد، با این تفاوت که حرکت دندانها سریع‌تر و طول درمان کوتاه‌تر است. با کمک ارتودنسی دیمون می‌توانید در کمترین زمان ممکن به دندان‌هایی مرتب و لبخندی زیبا برسید.
روش قرارگیری لوازم در این ارتودنسی به صورتی است که از مکانیزم کشویی استفاده می‌کند. در این روش، براکت‌ها به کمک سیم‌ها در دندان قرار گرفته اما به صورت کاملاً محکم و سفت قرار نمی‌گیرند، به این صورت دارای لغزش کمی بوده تا در جای مناسب فیکس شوند.
در صورتی که در روش ثابت، لغزش و جابجایی توسط دندانپزشک انجام می‌شود. برای انجام این ارتودنسی می‌توان از انواع مختلف براکت فلزی، شفاف یا رنگی استفاده نمود.
هزینه این نوع ارتودنسی به دلیل استفاده از فناوری خودکنترلی یا خودلیگاچور، بیشتر از روش‌های دیگر است.
مزایای ارتودنسی دیمون
- سرعت بالاتر در درمان
- کاهش درد و فشار روی دندانها
- نیاز کمتر به مراجعه مکرر به ارتودنتیست
- کوچک بودن براکت‌ها در نتیجه اصطکاک کمتر بین براکت و دندان
- زیبایی و راحتی بیشتر
- سهولت تمیز کردن دندان و بریس‌ها
- حرکت سریع‌تر دندانها
- کاهش طول دوره درمان
- اعمال فشار ملایم‌تر به دندانها
- احساس درد کمتر
- عدم نیاز به مراجعه مکرر به ارتودنتیست
- تنوع در نوع بریس‌های ارتودنسی دیمون
معایب ارتودنسی دیمون
- قیمت بالاتر نسبت به ارتودنسی سنتی با براکت‌های فلزی
- مشکل در گفتار
- مشخص بودن روی دندان و تأثیر منفی بر زیبایی لبخند
- امکان فرسودگی و بسته نشدن در کشویی براکت‌های دیمون و لزوم استفاده از کش ارتودنسی
- در دسترس نبودن در برخی کلینیک‌ها
6. ارتودنسی نوع متحرک
ارتودنسی متحرک یکی از گزینه‌های مناسب برای افرادی است که به دنبال اصلاح نامنظمی‌های جزئی دندان هستند. این روش از یک صفحه پلاستیکی همراه با سیم‌های مخصوص تشکیل شده که به راحتی در دهان قرار می‌گیرد.
یکی از مزایای این روش قابلیت برداشتن آسان آن است، اما برای کسب بهترین نتیجه، باید بیشتر ساعات روز در دهان باقی بماند و تنها هنگام صرف غذا از دهان خارج شود.
این روش معمولاً برای کودکان بین ۷ تا ۹ سال که استخوان‌های فکشان هنوز در حال رشد است، توصیه می‌شود. دوره درمان ارتودنسی متحرک بین ۳ تا ۱۲ ماه متغیر است، اما بسته به شدت مشکل دندانی ممکن است بیشتر طول بکشد.
مزایای ارتودنسی متحرک
- راحتی در استفاده و قابلیت جابجایی آسان
- امکان خارج کردن دستگاه در مواقع ضروری
- سهولت در رعایت بهداشت دهان و دندان
- کاهش احتمال پوسیدگی و مشکلات لثه به دلیل قابلیت تمیز کردن راحت
- تنظیم و اصلاح آسان توسط متخصص بدون نیاز به روش‌های پیچیده
- هزینه مقرون‌به‌صرفه‌تر نسبت به برخی روش‌های ثابت
- ظاهری کمتر جلب توجه‌کننده نسبت به ارتودنسی فلزی
معایب ارتودنسی متحرک
- نیاز به همکاری بیمار برای استفاده منظم و مداوم
- عدم توانایی در اصلاح ناهنجاری‌های شدید دندانی
- لزوم خارج کردن پلاک هنگام غذا خوردن و نوشیدن
7. ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی نامرئی یکی از جدیدترین روش‌های اصلاح ناهنجاری‌های دندانی است که بدون نیاز به سیم‌کشی‌های سنتی، لبخندی زیبا و هماهنگ را برای شما به ارمغان می‌آورد. در این روش، از ترازکننده‌های شفاف و سفارشی‌سازی‌شده استفاده می‌شود که به‌راحتی روی دندانها قرار می‌گیرند و بدون جلب توجه، به مرور زمان دندان‌های شما را به موقعیت صحیح هدایت می‌کنند.
اگر ظاهر نامرتب دندانها شما را آزار می‌دهد اما تمایلی به استفاده از براکت‌های فلزی ندارید، ارتودنسی نامرئی می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد. این روش به‌خصوص برای افرادی که در محیط‌های اجتماعی یا کاری نیاز به ظاهری آراسته دارند، ایده‌آل است.
مزایای ارتودنسی نامرئی
- کاملاً نامرئی و غیرقابل تشخیص
- حفظ بهداشت دهان و دندان
- بدون محدودیت غذایی
- راحتی و انعطاف‌پذیری بیشتر
محدودیت‌ها و معایب ارتودنسی نامرئی
- نیاز به همکاری کامل بیمار
- مدت درمان طولانی‌تر
- محدودیت در درمان مشکلات پیچیده
- تغییر رنگ ترازکننده‌ها
- لزوم نگهداری در جعبه مخصوص
اگر به دنبال یک روش مدرن، مؤثر و زیباشناسانه برای اصلاح طرح لبخند خود هستید، ارتودنسی نامرئی می‌تواند انتخابی ایده‌آل باشد. برای بررسی دقیق‌تر شرایط دندانی خود و دریافت مشاوره تخصصی، با دندانپزشک یا ارتودنتیست مشورت کنید.
جدول مقایسه انواع روش‌های ارتودنسی
در جدول زیر ما همه روش‌های مطرح شده در این مقاله را از جنبه‌های مختلف با هم مقایسه کرده‌ایم (ارتودنسی رنگی از لحاظ کارکرد تفاوت خاصی با ارتودنسی ثابت ندارد):
بهترین مدل ارتودنسی کدام است؟
انتخاب بهترین مدل ارتودنسی بستگی به عوامل متعددی از جمله نوع ناهنجاری دندانی، سن بیمار، نیازهای زیبایی‌شناختی و میزان بودجه دارد. همان‌طور که در این مقاله بررسی شد، هر یک از روش‌های ارتودنسی دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و بسته به شرایط هر فرد، ممکن است گزینه‌ای ایده‌آل تلقی شوند.
برای انتخاب مناسب‌ترین روش درمانی، توصیه می‌شود که ابتدا به متخصص ارتودنسی مراجعه کرده تا وضعیت دندانها و فک شما به‌صورت دقیق ارزیابی شود. بر اساس تشخیص متخصص و نیازهای فردی شما، گزینه‌ای انتخاب خواهد شد که ضمن ارائه بهترین نتایج، کمترین چالش را برای شما به همراه داشته باشد.
کلینیک‌های تحت نظر دکتر مهسا شریعتی یکی از مراکز معتبر در حوزه درمان‌های ارتودنسی است که با بهره‌گیری از جدیدترین تکنیک‌ها و تجهیزات مدرن، خدمات متنوعی را ارائه می‌دهد. شما می‌توانید با مراجعه به این مرکز، مشاوره تخصصی دریافت کرده و بهترین مدل ارتودنسی را برای اصلاح طرح لبخند خود انتخاب کنید.
در این مقاله، به بررسی جامع انواع ارتودنسی دندان پرداختیم و ویژگی‌های هر روش را از جنبه‌های مختلف تحلیل کردیم. اگر قصد انجام ارتودنسی را دارید، مراجعه به کلینیک‌های دندان و دریافت راهنمایی از متخصصین این حوزه، می‌تواند شما را در انتخاب بهترین روش یاری کند.
